Me datën e zgjedhjeve presidenciale të Turqisë – më të rëndësishmet në botë këtë vit – të caktuar për 23 qershor, do të vendoset nëse kombi prej 85 milionë banorësh do të vazhdojë rrugën e autoritarizmit dhe ekspansionizmit, apo nëse do të zgjedhë të hyjë një rrugë më liberale, ajo e pluralizmit, shkruan Politico duke u fokusuar në politikën ndezëse të Tajip Erdogan para hapjes së qendrave të votimit dhe me rënien e monedhës së vendit të tij.
Pavarësisht kritikave nga Uashingtoni dhe Moska, thuhet në raport, Erdogan vazhdon të terrorizojë duke përgatitur një operacion tank në Siri dhe duke u përpjekur të dëbojë kurdët që kanë qenë aleatë me Perëndimin në luftën kundër militantëve të Shtetit Islamik. Presidenti turk duket i vendosur për të përfunduar një zonë tampon në anën tjetër të kufirit jugor të vendit të tij.
Ndërkohë, ai po kërcënon të godasë Greqinë, aleaten e NATO-s, mes mosmarrëveshjeve mbi shpimin e gazit, Qipron dhe “militarizimin” e supozuar të ishujve grekë në Egje.
“Pasi shtypi ekonominë turke dhe varfëroi klasën e mesme që u pasurua në kohën e tij, Erdogan tani po e tërheq vendin e tij në një luftë të panevojshme dhe po manipulon gjykatat kundër kundërshtarëve të tij”, shkruan Politico, duke cituar një “përpjekje të pamëshirshme të Erdoganit për t’u kapur në pushtet dhe le të shpresojmë që ai të dështojë” pasi këtë vit shënon njëqindvjetorin e themelimit të Republikës Turke.
Ai gjithashtu thekson se për herë të parë që kur Erdoğan erdhi në pushtet njëzet vjet më parë, skena është ogurzi për partinë e tij në pushtet, AKP, e cila po sheh rënien e përqindjeve të saj në sondazhe me inflacionin në stratosferë, lira në rënie dhe saktësia që gjunjëzon familjet. Sondazhet e sjellin Erdoganin afër 30%, i cili vazhdoi të ndryshojë Kushtetutën për të prerë dhe qepur sistemin presidencial të qeverisjes së Turqisë.
Gjithashtu kujton se si Erdogan, që nga fillimi i luftës në Ukrainë, e ka paraqitur vendin e tij si ndërmjetës midis Moskës dhe Kievit, duke ndihmuar në arritjen e marrëveshjeve për grurin dhe pritjen e bisedimeve midis zyrtarëve amerikanë dhe rusë, ndërsa nga njëra anë mbështet Ukrainën me shitjen e dronëve dhe nga ana tjetër, ai vazhdon marrëdhëniet tregtare dhe energjetike me Rusinë pa rrezikuar marrëdhënien e tij me Vladimir Putinin ose pa shkaktuar zemërimin e Perëndimit.
Çështja Imamoglu
Politico tregon gjithashtu se si Erdogan ka përdorur sistemin e drejtësisë të vendit të tij, “i cili nuk njihet për pavarësinë e tij” për të hequr nga loja kundërshtarët e tij më të fortë të mundshëm, si kryetari i bashkisë së Stambollit dhe nga opozita zyrtare kemaliste, Ekrem Imamoglu, i cili u dënua në mes të dhjetorit me dy vjet burgim dhe privim de facto të të drejtave të tij politike “për fyerje” të anëtarëve të Këshillit Zgjedhor.
Në fakt, Erdogan denoncoi protestën ndërkombëtare për dënimin e Imamoglu si “ndërhyrje” në punët e brendshme të vendit të tij. Dhe megjithëse ankesat janë aktualisht në pritje, presidenti turk “mund të përpiqet të përshpejtojë procesin gjyqësor” në mënyrë që kundërshtari i tij të mos dalë si kandidat në zgjedhjet presidenciale pas disa muajsh.
Kolumnisti thekson gjithashtu se dhjetëra politikanë nga Partia Popullore Demokratike (HDP) pro-kurde janë në gjyq për “terrorizëm”, i cili mund të nxjerrë jashtë ligjit lëvizjen, e cila ka të ngjarë të shfaqet si një rregullator i peizazhit paszgjedhor nëse ata nuk sigurojnë një shumicë në Asamblenë Kombëtare Turke apo në koalicionin qeverisës të Erdoganit, as në opozitë.
Mbetet për t’u parë, thotë artikulli, se deri ku do ta çojë Erdogani për sa i përket ndërmarrjes së veprimeve aktuale ushtarake për të joshur audiencën nacionaliste të Turqisë përpara zgjedhjeve.
Nga politika e “zero problemeve me fqinjët”, në vitet e para të mandatit të tij, Erdogan vazhdoi në konflikte me Sirinë, Greqinë, Izraelin, Egjiptin, Arabinë Saudite dhe Armeninë, megjithëse kohët e fundit ai është futur në një përpjekje për të ngrohur marrëdhëniet me disa prej tyre si dështimi i Ankara- Kryengritjet e mbështetura të “Pranverës Arabe” dhe veçanërisht nevoja e tij për kapital arab dhe perëndimor për të mbështetur ekonominë turke, e detyruan atë të ripërshtatte politikën e tij të jashtme.
Reagimi i SHBA-së dhe Rusisë
Artikulli vë në dukje se një reagim i Uashingtonit ose Moskës ndaj një pushtimi turk në Siri mund të rezultojë i kundërt ndaj Erdoganit, si dhe përdorimi i drejtësisë turke për të margjinalizuar opozitën. Megjithatë, është e mundur që një operacion i kufizuar tokësor në veri të Sirisë me pak viktima për forcat turke mund të pranohet nga elektorati. Prandaj, “muajt e ardhshëm do të jenë plot me gjeste luftarake” përpara njëqindvjetorit të themelimit të shtetit modern turk, raporton Politico, me Erdoganin që përpiqet të “projektojë ndikimin e rivendosur të Turqisë në një botë shumëpolare, ku fuqitë e mesme mund të ushtrojnë më shumë ndikimi’ pasi SHBA dhe Rusia janë më pak të gatshme ose në gjendje të veprojnë si fuqi globale.
Politico përfundon duke vënë në dukje se Perëndimi pa dyshim do të lehtësohet nëse Erdogan humbet zgjedhjet, por qeveritë e tij “mbajnë linja të hapura komunikimi me njeriun e fortë në Bosfor dhe ofrojnë zhgënjyesisht pak mbështetje publike për opozitën, edhe pse ata luten në heshtje për një Turqia më e moderuar, pro-perëndimore në qershor .’
“Le të shpresojmë që më e keqja të shmanget”, është fjalia e fundit e botimit.
